2 M.2 SSD Türü: SATA ve NVMe

Veri saklama teknolojisinde M.2’den bahsederken genellikle form faktörüne atıfta bulunarak bir SSD’den bahsederiz. M.2, bir sakıza benzeyen bir SSD form faktörünü ifade etmektedir. Küçük ve ince boyutu sayesinde laptop’lar, dizüstü bilgisayarlar, NUC’ler ve ultrabook’lar gibi hafif ve taşınabilir bilgisayarlar için idealdir. 2,5 inç SSD’ler ya da sabit disk sürücülerden daha az yer kaplar ve 2TB’a varan kapasitelerde sunulmaktadır.

M.2’nin ne olduğunu açıkladıktan sonra önemli bir soruya bakalım: “M.2, bir SSD’den daha hızlı mı?”

Bu sorunun cevabı hayırdır. M.2, SSD’nin bir form faktörüdür, dolayısıyla aslında pek anlamlı bir soru değildir. Yine de sorunun altında yatan kafa karışıklığı anlaşılabilirdir. Çünkü M.2 SSD’ler istemci SSD’lerin diğer form faktörlerine göre daha yenidir. SATA ve NVMe tabanlı olmak üzere iki tür M.2 SSD bulunmaktadır. Bunların veri saklama teknolojileri farklıdır ve gereksinimlerinize ve bütçenize göre her ikisinin de çeşitli avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

SATA M.2 SSD

Aralık 2022'de SATA M.2 SSD'lerimiz olan A400 M.2'nin sonuncularını gönderdiğimizi söyleyerek başlayalım. Artık SATA tabanlı M.2 SSD'ler üretmiyoruz ve bundan sonra tüm M.2 SSD'lerimiz NVMe olacak. Ancak o dönemde SATA M.2 SSD'ler, maksimum 6Gbps veri aktarım hızına sahip SATA arayüzünü kullanıyordu. Bu, daha yeni arayüzlere kıyasla yavaştır (aşağıda daha fazla bilgi verilmektedir). SATA tabanlı SSD’ler, performans açısından en düşük sınıftaki SSD’lerdir ve sabit disk sürücülerle aynı arayüzü kullanırlar. Yine de SATA esaslı SSD’ler dönen sabit disk sürücülere kıyasla üç ila dört kat daha fazla bant genişliğine sahiptir. SATA SSD’ler NVMe SSD’lerden daha yaygındı ve daha uygun fiyatlıydı. SATA M.2 SSD’ler, bilgisayarınızda bir 2,5 inç SSD için yer olmadığında 2,5 inç SSD’ye göre harika bir alternatifti.  Resimde gösterildiği gibi hem M anahtarı hem de B anahtarına sahip bir M.2 SSD, bir SATA SSD olacaktır.

SATA, veri saklama teknolojisi için uzun zamandır kullanılan ana arayüz oldu. SATA kablolarının kullanıldığı SATA sürücülerin çalışması için iki kablo gereklidir. Biri anakarta veri aktarmak için kullanılırken diğer bilgisayarın güç kaynağından enerji almak için kullanılır. Kablo karışıklığı, birden fazla SATA veri saklama sürücüsü kullanıldığında PC kasalarındaki performansı etkileyen sorunlardan biriydi. Hatta Ultrabook’lar dahil olmak üzere ince dizüstü bilgisayarlar ve laptoplarda SATA kabloları için yeterli alan olmadığından M.2 form faktörü kullanılır. Bir SATA M.2 form faktörlü SSD, eskiden diğer SATA tabanlı veri saklama sürücülerinde kullanılan iki kablo bağlantısına sahip olmadığından bu sorunu çözmekteydi.

Yine de bir M.2 SSD olması, bir SATA SSD olduğu gerçeğini değiştirmez. Bir SATA ve NVMe M.2 SSD arasındaki ana farklar arayüz teknolojisi ve performans seviyesidir. Bir SATA M.2 SSD, hala SATA tabanlı arayüz teknolojisini kullandığından hızı ve performansı bir NVMe M.2 SSD’ye ulaşamaz.

NVMe M.2 SSD

Resimde gösterildiği gibi yalnızca M anahtarı sahip bir M.2 SSD, bir NVMe SSD olacaktır.  NVMe M.2 SSD’ler, SSD’ler için özel olarak tasarlanan NVMe protokolünü kullanır. PCIe veri yolu ile eşleştiğinde bir NVMe SSD ulaşabileceğiniz en yeni performans ve hız seviyelerini sunar. NVMe SSD’ler PCIe yuvalarını kullanarak doğrudan sistem CPU’su ile iletişim kurar. Aslından flash belleğin, NVMe’den çok daha yavaş olan SATA iletişim sürücüsünü kullanmak yerine doğrudan PCIe yuvaları üzerinden bir SSD olarak çalışmasını sağlar.

NVMe M.2 SSD’ler, SATA M.2 SSD’lere kıyasla çok daha yüksek performansa sahiptir. NVMe M.2 SSD’ler PCIe veri yolunu kullanarak, 6Gbps hıza sahip SATA M.2 SSD’lere göre çok daha yüksek olan teorik 20Gbps’ye varan hızlara sahiptir. PCIe veri yolları 1x, 4x, 8x, ve 16x hattı destekleyebilmektedir. PCIe 3.0, hat başına 985 MB/s etkili aktarma hızına sahiptir. Yani potansiyel veri aktarım hızı 16GB/s’ye ulaşabilmektedir. Ancak PCIe veri yolu ile M.2 form faktörü kullanıldığında yalnızca x2 ve x4 hatta ulaşılabilmekte, yani maksimum aktarma hızı 4GB/s olabilmektedir.

NVMe, SATA’dan daha mı hızlı?Teknik olarak evet. Modern anakartlarda, 600MB/s’ye varan hızlara sahip SATA III teknolojisi kullanılmaktadır. NVMe sürücüler ise 3500MB/s’ye kadar hız sağlayabilmektedir. Performans seviyesi, SATA SSD’lere kıyasla form faktöründen bağımsız olarak çok daha yüksektir. Yalnızca NVMe teknolojisini kullanan SSD’ler, SATA tabanlı SSD’leri sınırlandıran aktarma hızı tavan değerlerini aşmaktadır.

SATA M.2 SSD ya da NVMe M.2 SSD arasında karar verirken dikkate alınabilecek bazı hususlar aşağıda verilmiştir:

• Sistem Desteği t- Eski cihazlar, NVMe PCIe yuvalarını kullanan gerekli bağlantılara sahip olmadığından NVMe ile uyumlu olmayabilir.
• Hızlı Başlangıç – Bilgisayarınızın daha hızlı açılmasını sağlamanın en kolay yolu işletim sistemini bir SSD’ye yüklemektir. Bir NVMe SSD ile müthiş hız artışları göreceksiniz.
• Veri Saklama Alanını Önceliklendirin – Bir NVMe SSD’yi başka bir SATA SSD ile birlikte kullanabilirsiniz. Bu, bütçenizi zorlamadan elde edebileceğiniz uygun maliyetli bir seçenektir. İşletim sisteminizi ve kaynak-yoğun programlarınızı ve uygulamalarınızı NVMe SSD’ye yükleyebilir ve SATA SSD’yi daha küçük ve daha az kaynak gerektiren dosyalar, belgeler vb. gibi diğer her şeyi saklamak için kullanabilirsiniz.
• Oyun Avantajları – Bir M.2 NVMe SSD kullandığınızda oyun yükleme sürelerinde müthiş iyileşme gözlemleyeceksiniz. NVMe sürücülere yüklenen oyunlar, oyunlarınızı veri saklama alanından çağırırken yüksek aktarma hızı nedeniyle çok daha iyi performans sunar.
• PCIe Nesilleri – PCIe veri yolunun, farklı performans seviyeleri sunan nesilleri vardır. Her nesilde bant genişliği ikiye katlanır ve farklı PCIe nesillerini kullanan SSD’ler bulunmaktadır. En yeni nesil PCIe 4.0’tür ve PCIe 5.0 hala geliştirme aşamasındadır.
• Paylaşımlı Bağlantılar – Bazı anakartlarda birden fazla NVMe sürücüyü destekleyecek yeterli PCIe bağlantısı bulunmamaktadır. Mevcut bir bağlantıda, grafik kartı mı yoksa NVMe SSD mi kullanmak istediğinize karar vermeniz gerekebilir. Bazı durumlarda ise PCIe hatları mevcut olabilir ancak M.2 bağlantısı gibi sadece belirli türdeki bağlantılar NVMe cihazlarının tam hızında çalışmasını sağlayabilir.