Bir dizüstü bilgisayara takılı Kingston XS1000 harici SSD

Dosya sistemlerini anlama

Ağu 2023
Ana Sayfa

Dosya sistemi, sabit disk sürücü, katı hal sürücüsü (SSD) veya USB flash sürücü gibi bir veri saklama cihazlarında dosyaları düzenlemek ve yönetmek için bir işletim sistemi tarafından kullanılan bir yapıdır. Verilerin veri saklama cihazında nasıl saklandığını, düzenlendiğini ve verilere nasıl erişildiğini tanımlar. Farklı dosya sistemleri farklı özelliklere sahiptir ve genellikle ilgili işletim sistemlerine veya cihazlara özgüdür. İşte en yaygın kullanılan bazı sistemler ve bunların artıları ve eksileri.

FAT (File Allocation Table - Dosya Ayırma Tablosu), FAT16, FAT32

FAT en eski ve en basit dosya sistemlerinden biridir. İlk olarak MS-DOS için geliştirilmiştir ve hala birçok çıkarılabilir veri saklama cihazında kullanılmaktadır. Bu sistemin iki ana sürümü FAT16 ve FAT32'dir. FAT, diskteki dosya konumlarını takip etmek için bir dosya ayırma tablosu kullanır. Bununla birlikte, dosya izinleri ve günlüğe kaydetme gibi bazı gelişmiş özellikleri yoktur. Bu durum nedeniyle modern işletim sistemleri için pek uygun değildir. FAT 16 1987 yılında DOS 3.31 ile kullanıma sunulurken, FAT32 1996 yılında Windows 95 OSR2 (MS-DOS 7.1) ile kullanıma sunulmuştur.

Avantajları:

  • Basitlik: Bu basitlik, uygulamayı ve kullanımı kolaylaştırarak sınırlı kaynaklara veya uyumluluk gereksinimlerine sahip cihazlar için uygun hale getirir.
  • Veri kurtarma: Basit yapısı nedeniyle, FAT dosya sistemlerinde, veri bozulması veya yanlışlıkla silinmesi durumunda verilerin kurtarılması göreceli olarak kolaydır.
  • Uyumluluk: Windows, MacOS ve Linux işletim sistemleri tarafından üçüncü taraf yazılımlara ihtiyaç duyulmadan yerel olarak okuma ve yazma yapılabilir.

Dezavantajları:

  • Veri parçalanması: Parçalanma, dosya verileri diskin farklı bölümlerine dağıldığında ortaya çıkar ve bu da performansın düşmesine neden olur. Disk performansını optimize etmek için düzenli olarak birleştirme yapılması gereklidir.
  • Gelişmiş özelliklerin bulunmaması: En yeni sürüm olan FAT32, diğer dosya sistemlerinde bulunan bazı gelişmiş özelliklere sahip değildir. Dosya seviyesinde güvenlik izinlerini, günlüğe kaydetmeyi, şifrelemeyi veya sıkıştırmayı desteklememektedir.
  • Birim adı sınırlamaları: FAT16 ve FAT32 için birim adları 11 karakteri geçemez ve harf ya da sayı olmayan karakterlerin çoğunu içeremez.
  • Dosya adı sınırlamaları: FAT16 dosya sistemindeki dosyaların adları 8.3 karakteri geçemez. Bu, 8 karakter artı 3 karakterlik bir dosya uzantısı anlamına gelir.

exFAT (Extended File Allocation Table - Genişletilmiş Dosya Ayırma Tablosu)

exFAT, Microsoft tarafından FAT32'nin geliştirilmiş bir sürümü olarak çıkarılan bir dosya sistemidir. FAT32'nin bazı sınırlamalarını ele alarak daha büyük dosya boyutlarına ve daha iyi performansa olanak tanır. exFAT, birden fazla işletim sistemiyle uyumlu olduğundan harici SSD'ler, sabit sürücüler ve SD kartlar gibi çıkarılabilir veri saklama cihazları için yaygın olarak kullanılır. İlk olarak 2006 yılında Windows CE 6.0 ile tanıtılmıştır.

Avantajları:

  • Büyük dosya ve bölüm boyutu desteği: exFAT, FAT dosya sistemlerine kıyasla çok daha büyük dosya boyutlarını ve bölüm boyutlarını destekler. 4 GB'den büyük dosyaları işleyebilir ve bu sayede büyük medya dosyalarını veya disk görüntülerini saklamak için uygundur.
  • Verimli disk alanı kullanımı: exFAT, eski FAT dosya sistemlerine kıyasla disk alanı kullanımını iyileştirir. Daha küçük küme boyutları kullanır, bu da küçük dosyalar için gereksiz yere kaplanan disk alanı miktarını azaltır.
  • Uyumluluk: Windows ve macOS işletim sistemleri tarafından üçüncü taraf yazılımlara ihtiyaç duyulmadan yerel olarak okuma ve yazma yapılabilir.

Dezavantajları:

  • Sınırlı meta veri desteği: exFAT diğer modern dosya sistemlerinde bulunan bazı gelişmiş özelliklerden yoksundur. Dosya seviyesinde güvenlik izinlerini, günlüğe kaydetmeyi veya dosya sistemi düzeyinde şifrelemeyi desteklemez.
  • Veri parçalanması: FAT dosya sistemleri gibi exFAT'te de parçalanma yaşanır. Dosyalar oluşturuldukça, değiştirildikçe ve silindikçe parçalanma meydana gelebilir ve bu da zaman içinde performansın düşmesine neden olur.

NTFS (New Technology File System - Yeni Teknoloji Dosya Sistemi)

NTFS, 1993 yılında Windows NT 3.1 ile başlayarak Windows 11'e kadar Windows NT tabanlı işletim sistemleri tarafından kullanılan varsayılan dosya sistemidir. Dosya izinleri, şifreleme, sıkıştırma ve günlük kaydı gibi gelişmiş özellikler sunar. NTFS büyük dosya ve bölüm boyutlarını desteklediğinden modern veri saklama cihazları için uygundur. Ancak, Windows dışındaki işletim sistemleriyle sınırlı uyumluluğa sahiptir.

Avantajları:

  • Güvenlik ve izinler: NTFS, dosya seviyesinde izinler ile sağlam bir güvenlik modeli sunar. Kullanıcılar ve gruplar için erişim haklarını kontrol ederek tek tek dosyalar ve klasörler için izinler ayarlamanıza olanak tanır.
  • Katı hal sürücülerinde (SSD'ler) TRIM desteği: TRIM, sürücüyü kullanılmayan veriler hakkında bilgilendirerek SSD'nin alanı silmesini ve gelecekteki yazmalar için hazırlamasını sağlar. NTFS dosya sistemi performansını korumak için seçildiğinde TRIM varsayılan olarak etkinleştirilir.

Dezavantajları:

  • Disk hataları ve onarımlar: NTFS güvenilir olacak şekilde tasarlanmış olsa da hala disk hataları meydana gelebilir. Disk hatalarıyla karşılaşıldığında NTFS'te onarımlar zaman alıcı olabilir ve özel araçlar gerektirebilir.
  • Veri parçalanması: Zaman içinde NTFS dosya sistemlerinde, özellikle dosyalar oluşturuldukça, değiştirildikçe ve silindikçe parçalanma meydana gelebilir. Parçalanma, sistemin dağınık şekilde yerleştirilmiş dosya parçalarına erişmesi gerektiğinden performansın düşmesine neden olabilir.

APFS (Apple File System - Apple Dosya Sistemi)

APFS, Apple tarafından macOS, iOS ve diğer Apple cihazları için geliştirilmiş bir dosya sistemidir. Apple'ın donanımı ve yazılımıyla performansı ve uyumluluğu optimize etmek için tasarlanmıştır. APFS klonlama, dosya düzeyinde şifreleme ve katı hal sürücülerinde gelişmiş performans gibi özellikler içerir. 2017'de macOS 10.13 ile birlikte kullanıma sunulmuştur.

Avantajları:

  • Daha iyi performans: APFS, öncülü olan HFS+ ile karşılaştırıldığında daha iyi performans sunar. Yazarken kopyalama, alan paylaşımı ve okuma ve yazma hızlarını artırmak için optimize edilmiş meta veri işleme gibi tekniklerden yararlanır.
  • Veri güvenliği: APFS, meta veriler ve dosya içerikleri için sağlama toplamları gibi dahili veri bütünlüğü özellikleri içerir. Bu, veri bozulmasını tespit etmeye ve önlemeye yardımcı olur. Ayrıca yerel şifrelemeyi destekleyerek kullanıcıların verilerini bu seviyede şifrelemelerine olanak tanır, güvenliği artırır ve hassas bilgileri korur.

Dezavantajları:

  • Katı hal sürücülerinde (SSD'ler) TRIM desteği: APFS, SSD'ler için TRIM komutlarını desteklese de diğer dosya sistemlerindekine kıyasla verimli olmayabilir. TRIM, veri bloklarını verimli bir şekilde yöneterek SSD'lerin performansını ve ömrünü optimize etmekten sorumludur.
  • Üçüncü taraf yazılım desteği: Bazı eski üçüncü taraf yazılımlar veya yardımcı programlar APFS'yi tam olarak desteklemeyebilir veya bu şekilde biçimlendirilmiş sürücülerle çalışırken sınırlamalara sahip olabilir. APFS dosya sistemine geçmeden önce önemli yazılım veya araçların bu sistemle ile uyumlu olduğundan emin olmak önemlidir.
  • APFS'de, üçüncü taraf yazılımlar olmadan Windows PC'ler tarafından okuma ve yazma yapılamaz.

HFS, HFS+ (Hierarchical File System - Hiyerarşik Dosya Sistemi)

HFS, ilk olarak Apple bilgisayarlar tarafından kullanılan dosya sistemidir. Daha sonra yerini HSF+ ve APFS almıştır. HFS hiyerarşik bir dizin yapısı kullanır ve ek dosya bilgilerini saklamak için meta veriler ve kaynak çatalları gibi özellikleri destekler. Eski Mac sistemleri ile uyumludur. HFS 1986 yılında Mac Plus için System 2.1 ile tanıtılmıştır. HFS+ 1998 yılında Mac OS 8.1 ile tanıtılmış ve 2019 yılında macOS 10.15 ile kullanımdan kaldırılmış, yerini APFS'ye bırakmıştır.

Avantajları:

  • Basitlik: HFS göreceli olarak basit ve anlaşılır bir yapıya sahiptir, bu da uygulanmasını ve anlaşılmasını kolaylaştırır.
  • Meta veri desteği: HFS, dosyalarlarla ilgili, oluşturma ve değiştirme tarihleri, dosya türü ve kaynak çatalları gibi ek bilgilerin saklanmasına izin veren meta veri kavramını tanıttı.

Dezavantajları:

  • Gelişmiş özelliklerin bulunmaması: HFS, daha modern dosya sistemlerinde bulunan bazı gelişmiş özelliklere sahip değildir. Dosya seviyesinde güvenlik izinlerini, günlüğe kaydetmeyi, dosya sıkıştırmayı veya şifrelemeyi desteklemez.
  • Sınırlı dosya ve bölüm boyutu desteği: HFS'nin dosya boyutu ve bölüm boyutuyla ilgili sınırlamaları vardır. Boyutu en fazla 2GB'a kadar olan dosyaları işleyebilir ve 2TB'a kadar bölüm boyutlarını destekler.
  • Dosyalar, dosya sisteminin dışında bozulur: Bazı dosya türleri (özellikle dosya uzantısı olmayanlar) HFS veya HFS +'dan burada belirtilen diğer birçok dosya sistemine kopyalandığında, kaynak çatalını içermeyecek, bu da kopyalanan dosyalar önce .zip veya .sit şekilde arşivlenmediği sürece HFS'ye geri döndüğünde okunamaz hale gelecektir.

Ext4 (Fourth Extended File System - Dördüncü Genişletilmiş Dosya Sistemi)

Linux işletim sisteminde yaygın biçimde kullanılan bir dosya sistemi. Ext3'ün yerini almıştır ve performans, ölçeklenebilirlik ve güvenilirlik açısından çeşitli iyileştirmeler sunmaktadır. Ext4 birçok Linux dağıtımı için varsayılan dosya sistemidir. İlk olarak 2003 yılında kullanıma sunulmuştur.

Avantajları:

  • Günlüğe kaydetme: Günlük, değişiklikleri diske işlenmeden önce takip ederek elektrik kesintileri veya sistem çökmeleri durumunda daha hızlı kurtarma sağlar. Veri bozulması riskini azaltır ve dosya sisteminin tutarlı kalmasını sağlar.
  • Daha büyük dosya ve bölüm boyutu: Ext4, öncekilere kıyasla önemli ölçüde daha büyük dosya ve bölüm boyutlarını destekler.

Dezavantajları:

  • Veri parçalanması: Çoğu dosya sistemi gibi Ext4'te de parçalanma yaşanır. Zaman içinde dosyalar oluşturuldukça, değiştirildikçe ve silindikçe parçalanma meydana gelebilir ve bu da performansın düşmesine neden olur.
  • Sınırlı ölçeklenebilirlik: Ext4, öncekilere kıyasla daha büyük dosya ve bölüm boyutlarını desteklese de konu aşırı ölçeklenebilirlik olduğunda belirli sınırlamaları vardır.

Dosya sistemleri, bilgisayar sistemlerinin temel bileşenleridir. Sorunsuz çalışmayı sağlamak için veri düzenleme, saklama ve çağırma için temeli sağlarlar. Teknoloji geliştikçe dosya sistemleri de evrilmeye devam edecek, veri saklama ihtiyaçlarına uyum sağlayacak ve veri yönetimi yeteneklerini geliştirecektir.

#KingstonIsWithYou

İlgili Videolar

How to Install a 2.5" SATA SSD in a Laptop 1:29

Bir 2.5" SATA SSD’nin Laptop’a Takılması

2.5" SATA SSD’nin bir laptop’a takılması çok kolaydır. Size nasıl olduğunu göstereceğiz.

How to Install a 2.5" SATA SSD in a Desktop PC 1:30

Bir 2.5" SATA SSD’nin Masaüstü PC’ye Takılması

2.5" SATA’nın bir masaüstü PC’ye takılması çok kolaydır. Size nasıl olduğunu göstereceğiz.

How to Install an M.2 SSD in a Laptop 1:29

Bir M.2 SSD’nin Laptop’a Takılması

M.2 SSD’nin bir laptop’a takılması çok kolaydır. Size nasıl olduğunu göstereceğiz.

How to Install an M.2 SSD in a Desktop PC 1:10

Bir M.2 SSD’nin Masaüstü PC’ye Takılması

M.2 SSD’nin bir masaüstü PC’ye takılması çok kolaydır. Size nasıl olduğunu göstereceğiz.

İlgili Yazılar

Ana Sayfa