Najnowsza wersja Microsoft Windows – najpopularniejszego systemu operacyjnego na świecie – oferuje użytkownikom nowe możliwości i funkcje, ale jest także pewnym wyzwaniem dla komputerów. Windows 11 to wersja systemu o najwyższych dotąd wymaganiach sprzętowych, dlatego starsze i mniej wydajne komputery mogą mieć trudność z ich spełnieniem. Mimo to praktycznie każdy użytkownik może skonfigurować swój system operacyjny w taki sposób, aby zoptymalizować jego wydajność i przyspieszyć działanie komputera. Poniżej omawiamy sposoby na przyspieszenie działania systemu Windows 11.
Pobranie najnowszych aktualizacji systemu Windows
Jednym z najlepszych sposobów na zapewnienie optymalnej wydajności systemu Windows 11 jest korzystanie z jego najnowszej wersji. Aby sprawdzić dostępność aktualizacji i sterowników, przejdź do menu Start, a następnie wybierz kolejno opcje Ustawienia, Windows Update i Sprawdź aktualizacje. Pobierz i zainstaluj wszystkie dostępne aktualizacje, a następnie ponownie uruchom komputer. Jeśli dostępne są opcjonalne aktualizacje, możesz je pobrać, wybierając kolejno opcje Start, Ustawienia i Windows Update, a następnie Opcje zaawansowane i Aktualizacje opcjonalne. Wybierz dodatkowe aktualizacje, jeśli są dostępne, a następnie pobierz je i zainstaluj. Uruchom ponownie komputer, aby sprawdzić, czy nastąpiła poprawa wydajności.
Aby system Windows 11 działał w pełni efektywnie, warto zadbać także o aktualizację sterowników płyty głównej i karty graficznej. Zaleca się również sprawdzenie na stronie producenta płyty głównej lub komputera, czy dostępne są aktualizacje BIOS-u, chipsetu i sterowników, które nie zostały pobrane przez usługę Windows Update. Ponadto, jeśli komputer jest wyposażony w odrębną kartę graficzną, należy przejść na stronę internetową jej producenta (Nvidia, AMD lub Intel) w celu zainstalowania najnowszych sterowników graficznych, które mogą wpłynąć na poprawę stabilności i wydajności systemu. Regularne aktualizowanie systemu, sterowników i oprogramowania sprzętowego może pomóc w zapewnieniu ich zgodności i maksymalnej wydajności.
Zwolnienie zasobów pamięci RAM i pamięci masowej
System Windows 11 oferuje wbudowane narzędzia i funkcje, które mogą pomóc w optymalizacji zasobów pamięci RAM i pamięci masowej. Oto kilka narzędzi i wskazówek, które pozwolą zmaksymalizować wydajność systemu Windows:
- Czujnik pamięci: automatycznie usuwa pliki tymczasowe i zarządza danymi w pamięci podręcznej, aby uniknąć zaśmiecenia dysku, spadku szybkości odczytu i zapisu oraz utrzymać optymalną ilość wolnego miejsca. Wybierz kolejno opcje Ustawienia > System > Pamięć, włącz funkcję i ustaw harmonogram tygodniowy, aby uzyskać najlepsze efekty.
- Oczyszczanie dysku: pozwala odzyskać sporo przestrzeni poprzez usunięcie plików tymczasowych i starych aktualizacji, co odciąża dysk i poprawia responsywność systemu. Wyszukaj „Oczyszczanie dysku”, wybierz dysk, zaznacz elementy do usunięcia i kliknij przycisk „Oczyść pliki systemowe”, aby usunąć jeszcze więcej zbędnych plików.
- Menedżer zadań i Monitor zasobów: pomaga zidentyfikować aplikacje pochłaniające dużo zasobów oraz wąskie gardła, które mogą spowalniać działanie systemu. Otwórz Menedżera zadań, naciskając Ctrl + Shift + Esc, aby zakończyć niepotrzebne zadania. Następnie przejdź na kartę Wydajność i uruchom Monitor zasobów, aby znaleźć inne wąskie gardła na podstawie szczegółowych wskaźników i informacji o procesach.
- Defragmentacja dysku (dla dysków twardych): w przypadku komputerów wyposażonych w dyski twarde (HDD) defragmentacja może pomóc uporządkować dysk poprzez reorganizację pofragmentowanych plików w ciągłe bloki, co skróci czas wyszukiwania i odczytu, przyspieszając dostęp do danych. W przypadku dysków SSD nie jest to konieczne ze względu na optymalizację TRIM pamięci flash. Aby rozpocząć, wyszukaj „Defragmentuj i zoptymalizuj dyski”, wybierz dysk i kliknij Optymalizuj, aby rozpocząć.
- Zamknięcie aplikacji i kart: zwolnij zasoby pamięci, zamykając przeglądarki i niepotrzebne aplikacje, aby zapewnić płynniejszą pracę systemu. Możesz także ponownie uruchomić komputer i otworzyć tylko niezbędne programy i karty. Uruchom Menedżera zadań, aby zidentyfikować procesy zużywające dużo pamięci, zamknij je ręcznie lub uruchom ponownie system, korzystając z menu Start.
- Dezinstalacja nieużywanych aplikacji: usunięcie niepotrzebnych programów pozwala zwolnić miejsce na dysku i ograniczyć nadmierne wykorzystanie zasobów w celu poprawy wydajności. Wybierz kolejno Start > Ustawienia > Aplikacje > Zainstalowane aplikacje, posortuj je według rozmiaru, odinstaluj wybrane aplikacje, klikając ikonę Więcej, a następnie ponownie uruchom komputer.
Wyłączenie niepożądanych procesów
Wyłączenie niepotrzebnych programów uruchamiających się przy starcie może zwolnić zasoby pamięci w komputerze, zwłaszcza w przypadku systemów multimedialnych. Wiele programów jest skonfigurowanych tak, aby uruchamiały się automatycznie wraz z systemem Windows, co jest przydatne tylko wtedy, gdy są często używane. Niechciane programy uruchamiające się przy starcie można zidentyfikować na kilka sposobów. W pierwszej kolejności sprawdź po prawej stronie paska zadań, gdzie znajdują się ikony programów. Najedź na nie kursorem, aby wyświetlić ich nazwy. Możesz również przejść do menu Start, Ustawienia, Aplikacje, Uruchamianie. W sekcji Aplikacje autostartu znajdziesz pełną listę programów, które uruchamiają się za każdym razem przy starcie systemu Windows. Aby to zmienić, wybierz dla danego programu ustawienie Wyłączone.
Także pozbycie się wirusów i złośliwego oprogramowania może poprawić wydajność komputera i sprawić, że system Windows będzie działał płynniej. Mimo zachowania ostrożności może dojść do zainfekowania komputera złośliwym oprogramowaniem. W ochronie mogą pomóc zabezpieczenia systemu Windows. Przejdź do menu Start, Ustawienia, Prywatność i zabezpieczenia, Zabezpieczenia Windows, a następnie Otwórz usługę Zabezpieczenia Windows. Wybierz Ochrona przed wirusami i zagrożeniami, a następnie Aktualizacje ochrony w sekcji Aktualizacje ochrony przed wirusami i zagrożeniami. Na ekranie Aktualizacje ochrony dostępna jest opcja Sprawdź aktualizacje, która pozwala upewnić się, że zostały zainstalowane najnowsze poprawki zabezpieczeń. Następnie wybierz opcję Ochrona przed wirusami i zagrożeniami, po czym kliknij przycisk Szybkie skanowanie. Usługa Zabezpieczenia Windows przeskanuje komputer w poszukiwaniu wirusów i złośliwego oprogramowania. Następnie można uruchomić skanowanie zaawansowane, a w przypadku wykrycia wirusa lub złośliwego oprogramowania, którego usługa Zabezpieczenia Windows nie może usunąć ani poddać kwarantannie, należy skontaktować się z pomocą techniczną Microsoft.
Kolejnym zabezpieczeniem jest program antywirusowy Microsoft Defender. Zapisz swoje dokumenty, przejdź do menu Start, Ustawienia, Prywatność i zabezpieczenia, Zabezpieczenia Windows, a następnie Otwórz usługę Zabezpieczenia Windows. Wybierz jak poprzednio opcję Ochrona przed wirusami i zagrożeniami, a następnie Bieżące zagrożenia, Opcje skanowania i Program antywirusowy Microsoft Defender (skanowanie w trybie offline). Kliknij przycisk Skanuj teraz. Spowoduje to ponowne uruchomienie komputera, a następnie program przeskanuje system w poszukiwaniu wirusów i złośliwego oprogramowania. Może to potrwać do 15 minut, po czym nastąpi ponowne uruchomienie komputera.
Wyłączenie efektów wizualnych i zbędnych narzędzi
System Windows 11 w większym stopniu obciąża układ graficzny niż poprzednie wersje. Efekty cieni i animacji mogą obciążać zasoby systemowe i spowalniać działanie komputera, zwłaszcza jeśli ma z mało pamięci RAM. Aby temu zaradzić, wybierz narzędzie Wyszukaj, wpisz słowo kluczowe „wydajność”, a następnie na liście wyników wyszukiwania wybierz opcję Dostosuj wygląd i wydajność systemu Windows. Na karcie Efekty wizualne wybierz opcję Dopasuj dla uzyskania najlepszej wydajności, a następnie kliknij przycisk Zastosuj. Sprawdź, czy przyspieszy to działanie komputera, uruchamiając go ponownie. Ewentualnie możesz ręcznie wyłączyć poszczególne efekty na karcie Efekty wizualne, usuwając zaznaczenie odpowiednich pól. Największy wpływ na wydajność systemu mają następujące opcje:
- Stosuj animację podczas minimalizowania i maksymalizowania
- Animacje paska zadań
- Pokaż cienie pod oknami
- Stosuj zanikanie lub wysuwanie menu
- Stosuj zanikanie lub wysuwanie etykietek narzędzi
- Stosuj zanikanie elementów menu po ich kliknięciu
Usługa OneDrive może być przydatna dla użytkowników systemu Windows 11, jednak jej synchronizacja może spowalniać działanie komputera. Znajdź ikonę usługi OneDrive na pasku zadań. Wybierz ją, a następnie wybierz opcję Pomoc i ustawienia, po czym Wstrzymaj synchronizację. Możesz wybrać, na jak długo usługa OneDrive ma wstrzymać synchronizację plików. Następnie uruchom ponownie system i sprawdź, czy nastąpiła poprawa wydajności. Aby wznowić synchronizację, przejdź ponownie do opcji Pomoc i ustawienia usługi OneDrive, a następnie wybierz Wznów synchronizację.
Możesz przyspieszyć działanie systemu, konfigurując często używane aplikacje, aby działały w trybie wydajności. W tym celu otwórz Menedżera zadań, naciskając jednocześnie klawisze Ctrl + Shift + Esc, a następnie kliknij ikonę Procesy (trzy połączone kwadraty) na pasku po lewej stronie. Wyświetli się lista aplikacji i procesów aktualnie uruchomionych na komputerze. Aby przełączyć aplikację w tryb wydajności, zaznacz ją, kliknij ikonę Tryb wydajności w prawym górnym rogu ekranu, a następnie potwierdź. Nie wszystkie aplikacje można przełączyć w tryb wydajności, a niektóre korzystają z niego domyślnie.
Indeksowanie wyszukiwania to broń obosieczna. System Windows 11 używa tej funkcji w tle, aby szybciej przeszukiwać zawartość komputera. Jednak proces ten zużywa zasoby, co może obciążać wolniejsze komputery. Wyłączenie tej funkcji może poprawić wydajność. Aby wyłączyć indeksowanie wyszukiwania, na pasku zadań na dole ekranu kliknij ikonę wyszukiwania, w polu wyszukiwania wpisz services.msc, a następnie naciśnij klawisz Enter. Wyświetli się okno aplikacji Usługi. Znajdź na liście usługę indeksowania lub usługę wyszukiwania systemu Windows, a następnie kliknij ją dwukrotnie i na wyświetlonym ekranie kliknij przycisk Zatrzymaj. Aby ocenić efekt, niezbędne jest ponowne uruchomienie komputera. Minusem może być to, że wyszukiwanie będzie nieco wolniejsze, ale ogólna wydajność powinna być lepsza.
Można także wyłączyć indeksowanie tylko dla plików w wybranych lokalizacjach, dzięki czemu najczęściej realizowane wyszukiwania pozostaną bez zmian. W polu wyszukiwania zamiast services.msc wpisz index, a następnie kliknij wynik Opcje indeksowania. Wyświetli się strona Opcje indeksowania w Panelu sterowania. Kliknij przycisk Modyfikuj, aby zobaczyć dostępne lokalizacje. Usunięcie zaznaczenia pola wyboru obok lokalizacji – np. Microsoft Outlook – spowoduje, że nie będzie ona już indeksowana.
