
Choć przetaktowanie pamięci może wydawać się trudne, narzędzia takie jak Intel® XTU czy ASUS AEMP w dużym stopniu ułatwiają pełne wykorzystanie jej możliwości. Jednak przed skorzystaniem z tego typu rozwiązań warto wziąć pod uwagę kilka istotnych kwestii. Użytkownicy, którzy nie mają doświadczenia w przetaktowywaniu pamięci, powinni poznać kluczowe parametry podlegające modyfikacji w celu poprawy jej wydajności:
- Opóźnienia pamięci – szereg wartości odnoszących się do opóźnień między różnymi operacjami pamięci. Mają one bezpośredni związek z szybkością dostępu do danych i ich przesyłania między procesorem a modułem pamięci. Im mniejsze opóźnienia, tym lepiej, ponieważ oznacza to krótszy czas oczekiwania na przesłanie danych do procesora. Przykładem przetaktowania jest zmiana standardowych wartości opóźnień CL46-45-45 na CL30-36-36.
- Częstotliwość robocza pamięci (szybkość) – odnosi się do szybkości w megatransferach na sekundę (MT/s), z jaką pamięć może przesyłać dane. Wyższa częstotliwość robocza powoduje zwiększenie całkowitej przepustowości pamięci dostępnej dla procesora. Przykładem przetaktowania jest zwiększenie szybkości z 5600MT/s do 6000MT/s.
- Napięcie – „wymusza” na komponentach pamięci wyższą wydajność, co wiąże się z większym zużyciem energii. Na przykład zwiększenie standardowego napięcia (DRAM VDD) dla pamięci DDR5 z 1,1V do 1,35V może pozwolić na przetaktowanie modułu pamięci do znacznie wyższej szybkości, co byłoby trudne do osiągnięcia w inny sposób.
Co to jest AEMP?
AEMP to skrót od nazwy ASUS Enhanced Memory Profile. Jest to narzędzie BIOS-u ASUS, które analizuje parametry modułów pamięci zgodne ze standardem branżowym JEDEC na podstawie zastosowanych w nich komponentów pamięci DRAM, po czym tworzy profil przetaktowania w BIOS-ie, zapewniający większą szybkość, mniejsze opóźnienia i wyższe napięcie.
Przed skorzystaniem z tego rozwiązania należy wziąć pod uwagę, że producenci oferują różne typy modułów pamięci. Moduły zgodne z branżowymi standardami JEDEC np. ValueRAM firmy Kingston, są projektowane, produkowane i testowane w taki sposób, aby zapewniały określone parametry szybkości, opóźnień i napięcia. Na przykład:
Kingston ValueRAM – standardowa specyfikacja JEDEC | |||
Technologia | Szybkość | Opóźnienia | Napięcie |
DDR5 | 6400 MT/s | 52-52-52 | 1,1V |
DDR5 | 5600 MT/s | 46-45-45 | 1,1V |
DDR4 | 3200 MT/s | 22-22-22 | 1,2V |
Moduły zgodne ze standardami branżowymi JEDEC nie mają zaprogramowanych fabrycznie profili przetaktowania ani nie są testowane pod tym kątem. Jest to zarezerwowane dla innego segmentu produktów, takich jak moduły pamięci Kingston FURY, które oferują fabrycznie zaprogramowane profile, opracowane przez inżynierów zgodnie ze specyfikacjami Intel XMP i AMD EXPO, które definiują określone parametry szybkości, opóźnień i napięcia, przewyższające standardy JEDEC. W modułach tych mogą być zastosowane niestandardowe płytki drukowane w celu poprawy integralności sygnałów, radiatory obniżające temperaturę, a także odpowiednio dobrane komponenty DRAM w celu zapewnienia dużej szybkości i małych opóźnień. Na przykład:
Kingston FURY – fabryczna specyfikacja przetaktowania | |||
Technologia | Szybkość | Opóźnienia | Napięcie |
DDR5 | 7200 MT/s | 38-44-44 | 1,45V |
DDR5 | 6400 MT/s | 32-39-39 | 1,40V |
DDR5 | 6000 MT/s | 30-36-36 | 1,40V |
DDR4 | 3200 MT/s | 16-18-18 | 1,35V |
Narzędzie ASUS AEMP działa wyłącznie ze standardowymi modułami pamięci, które nie mają fabrycznie zaprogramowanych profili XMP lub EXPO. Jest ono dostępne tylko w przypadku wybranych modeli płyt głównych ASUS.
Obecnie dostępne są trzy wersje narzędzia AEMP:
- AEMP-I – wprowadzona wraz z premierą chipsetu Intel serii 600, optymalizuje ustawienia pamięci, aby zmniejszyć opóźnienia.
- AEMP II – zmniejsza opóźnienia i zwiększa częstotliwość roboczą (szybkość) pamięci, aby poprawić jej przepustowość.
- AEMP III – najnowsza wersja narzędzia AEMP, dostępna obecnie dla chipsetów Intel serii 800 z zainstalowanymi modułami DDR5 CUDIMM (Clocked Unbuffered DIMM). Tworzy profil z niższymi opóźnieniami i wyższą częstotliwością roboczą, optymalizując jednocześnie sterownik zegara klienta w standardowych modułach DDR5 CUDIMM. Od czasu wprowadzenia standardu pamięci DDR5 o szybkości 6400MT/s moduły muszą być dodatkowo wyposażone w komponent Client Clock Driver (CKD), który przesterowuje sygnał zegara, minimalizuje szumy i zakłócenia oraz ogólnie poprawia integralność sygnału.

Aby włączyć funkcję AEMP, wystarczy wejść do BIOS-u ASUS i aktywować ją w interfejsie EZ Mode lub przejść do trybu zaawansowanego i włączyć AEMP w ramach ustawienia AI Overclock Tuner. Po wprowadzeniu zmian można je zapisać i zamknąć BIOS. Należy jednak pamiętać, że zastosowanie tych profili może zostać uznane przez producenta modułów pamięci za niezgodne z warunkami gwarancji i spowodować jej unieważnienie. Jeśli profil AEMP okaże się niestabilny, konieczne będzie zresetowanie płyty głównej przy użyciu opcji Clear CMOS lub poprzez wyjęcie i ponowne włożenie baterii podtrzymującej układ CMOS w celu przywrócenia domyślnych parametrów płyty głównej.
Przetaktowanie pamięci może być korzystne w wielu zastosowaniach, należy jednak pamiętać, że w przypadku modułów, które nie są do tego przystosowane, wiąże się z pewnym ryzykiem. Komponenty DRAM w standardowych modułach pamięci mogą działać niestabilnie po przekroczeniu szybkości określonej przez standardy JEDEC. W przypadku obaw o utratę gwarancji zalecamy użycie modułów pamięci przystosowanych do przetaktowania, takich jak Kingston FURY™, które zostały zaprojektowane i przetestowane pod kątem ekstremalnej wydajności oraz są objęte wieczystą gwarancją.
